Hoe leren kinderen over relaties?

‘Ze zijn lekker aan het spelen, dus die letten niet op ons,’ hoor ik ouders wel eens zeggen. Maar wist je dat kinderen veel meer zien en oppikken dan je denkt? Niet alleen de woorden die je zegt, maar vooral hoe je praat, luistert, liefhebt en ruzie maakt. Kinderen leren over relaties door naar ons te kijken – niet door wat we ze vertellen, maar door wat we ze laten zien. Elke blik, elke aanraking en zelfs elke stilte vormt hun beeld van wat een relatie is.

Kinderen leren al in hun eerste jaren de basis over relaties. Hoe ouders of verzorgers reageren als ze iets nodig hebben, hoe ze omgaan met boosheid, verdriet en blijdschap – dat alles vormt een blauwdruk in hun brein. Als hun behoeften vervuld worden, leren kinderen dat relaties veilig en warm kunnen zijn. Maar als emoties vaak worden genegeerd of afgewezen, leren ze om hun gevoelens weg te stoppen en niet te praten over wat ze nodig hebben.

Die blauwdruk blijft -vaak onbewust- actief, ook als we volwassen worden. De patronen die we als kind hebben geleerd, nemen we mee in onze relaties. Soms werkt dat goed, maar het kan ook zijn dat bepaalde patronen ons tegenwerken. Het goede nieuws? We kunnen die blauwdruk aanpassen. Door nieuwe, positieve ervaringen op te doen – ervaringen waarin we ons geliefd, gezien en begrepen voelen – kunnen we in relaties leren communiceren en omgaan met elkaar op een manier die beter bij ons past.

Ik zie dit proces vaak bij de stellen die ik begeleid. Als ze voor het eerst bij me komen, hangt er vaak best wat spanning. En het lijkt alsof ze vastzitten in een dans die ze niet willen dansen. Maar na een maand of drie zie ik partners die weer écht contact maken, woorden vinden voor hun behoeften en de moed hebben om zich kwetsbaar op te stellen.

Als ouders kunnen we onze kinderen het beste leren over gezonde relaties door het zelf voor te leven. Hoe luisteren we naar elkaar? Hoe gaan we om met ruzie? Hoe aanwezig zijn we? Hoe laten we zien dat we elkaar steunen en om elkaar geven? Kinderen leren van wat ze zien. En het gaat niet om perfectie, maar om het proberen, eerlijk te zijn naar onszelf, en de wil om ergens van te leren en te groeien. Gezonde relaties -zowel voor onszelf als onze kinderen- beginnen bij onszelf.